استراتژی های آنالیز رتبه بندی
رتبه بندی، رابطه ای است بین دو یا چند مورد که نتایج آن می تواند رتبه بالاتر، پایین تر و یا رتبه برابر باشد. این مفهوم در ریاضیات به عنوان نسبت ترتیبی ضعیف یا پیمایش پیشوندی شناخته می شود. در پاره ای مواقع رتبه دو یا چند شرکت کننده در رتبه بندی می تواند با هم برابر باشد که این اتفاق منافاتی با مفهوم رتبه بندی نخواهد داشت. در چنین شرایطی جهت مشخص نمودن جایگاه موارد با رتبه برابر می توان از استراتژی ها و روش های متعدد استفاده نمود. یکی از این روش ها رتبه بندی شاخص های دیگر در جایگاه های برابر می باشد. به عنوان مثال در رتبه بندی تیم های فوتبال در مسابقات لیگ از شاخص امتیاز استفاده می شود. در این مواقع تیم ها بر اساس مجموع امتیاز کسب شده در طول مسابقات رتبه بندی می شوند. زمانی که دو یا چند تیم در این رتبه بندی موفق به کسب امتیاز برابر شوند و رتبه یکسانی با هم داشته باشند می تواند شاخص دیگری مانند تعداد گل زده در مجموع مسابقات را مدنظر قرار داد. این روش زمانی مورد استفاده خواهد بود که احراز رتبه یا جایگاه برابر مورد قبول نباشد. این امر کاملا وابسته به شرایط و قوانین آن رویداد بوده و تصمیم گیری در رابطه با آن کاملا بر عهده مسئولان حوزه مربوطه می باشد.
مبحث رتبه بندی یکی از موارد پر کاربرد در حوزه پیاده سازی سامانه های هوش تجاری در سازمان ها می باشد. مواردی مانند تحلیل رتبه کارکنان که می تواند جزیی از سامانه هوش تجاری باشد، خود شاهدی از موارد کاربرد مفهوم رتبه بندی ها می باشد.
در ادامه به معرفی تعدادی از استراتژی های رتبه بندی خواهیم پرداخت.
• Standard Competition Ranking
در این روش رتبه مشترک باعث حذف جایگاه می شود. برای درک بهتر این استراتژی می توان از مثال زیر استفاده نمود:
در یک مسابقه اتومبیل رانی میان چهار خودرو نتیجه پایانی از لحاظ زمان رسیدن به خط پایان بصورت زیر می باشد:
ماشین A با زمان یک دقیقه و بیست و پنج ثانیه
ماشین B با زمان یک دقیقه و بیست و شش ثانیه
ماشین C با زمان یک دقیقه و بیست و شش ثانیه
ماشین D با زمان یک دقیقه و بیست و هشت ثانیه
در این استراتژی رتبه ماشین ها به صورت زیر می باشد:
ماشین A رتبه اول،B رتبه دوم، C رتبه دوم و ماشین D رتبه چهارم را کسب نموده است. تعجب نکنید در این استراتژی با توجه به کسب رتبه دوم به صورت مشترک توسط دو ماشین، دیگر جایگاه سومی وجود نخواهد داشت و بعد از رتبه دوم رتبه چهارم ایجاد می شود.
• Modified Competition Ranking
این استراتژی تا حدودی مشابه استراتژی استاندارد ولی تا حدودی عجیب تر می باشد. در این روش رتبه مشترک حذف شده و یک رتبه پایین تر نصیب شرکت کنندگان دارای رتبه برابر خواهد شد. در مثال قبل ماشین A رتبه اول، ماشین B و C رتبه سوم و ماشین D رتبه چهار را کسب خواهد کرد. در این روش هیچ خودرویی موفق به کسب خودروی دوم نخواهد شد.
• Ordinal Ranking
در این استراتژی رتبه مشترک قابل قبول نمی باشد و موارد مشترک باید با استفاده از روشی خاص رتبه متفاوتی را کسب نمایند. این اتفاق می تواند با استفاده از شانس، حروف الفبا و یا هر قانون از پیش تعیین شده دیگر پیاده سازی شود.
• Fractional Ranking
توضیح این روش کمی پیچیده می باشد بنابراین استراتژی را بر روی مثال قبل توضیح خواهیم داد. در این روش ماشین A رتبه اول و ماشین D رتبه چهارم را کسب خواهد کرد، اما موقعیت ماشین های B و C با زمان مشترک چگونه خواهد بود؟
در حالت عادی رتبه ای این چهار خودرو باید بین مقادیر یک تا چهار باشد که در این مثال وضعیت جایگاه اول و چهارم مشخص است. دراین روش جایگاه های خالی را با هم جمع کرده و تقسیم بر تعداد آنها می کنیم(محاسبه میاگین)، در این مثال جایگاه های خالی عبارتند از جایگاه ۲و ۳، بنابراین رتبه این دو ماشین برابر با ۲٫۵خواهد بود و جایگاه ۳ هم به کسی تعلق خواهد نداشت.
