خواندن این کتاب مثل دیدن دو فیلم با یک بلیط است. عنوان کتاب اول «دروغ» و عنوان کتاب دوم «اراده آزاد» است. با توجه به موجز بودن این دو کتاب آقایخشایار دیهیمی مدیر مجموعه کتابهای «تجربه و هنر زندگی» تصمیم گرفته است تا این دو را در یک کتاب تحت عنوان دروغ/اراده آزاد منتشر کند.
کتاب اول در مورد دروغ است:
ما در کودکی با این آموزه بزرگ شدیم که «دروغگو دشمن خداست!» و اکنون در جامعه‌ای به بلوغ رسیده‌ایم که جای جای آن به دروغ آلوده است. متاسفانه در مورد آسیب شناسی و اذعان به اشاعه این فرهنگ زشت در جامعه باز هم صداقت نداریم و به خودمان دروغ می‌گوییم و یا حداکثر از واژه جدید الاختراع «خلاف گویی» استفاده می‌کنیم.
ما دروغ را ریشه همه بدی‌ها می‌دانستیم، اما اکنون اگر در اطرافمان کمی دقیق شویم می‌بینیم که چطور این فاضلاب سمی‌زندگی ما و اطرافیان ما را آلوده کرده است. تا آنجا که توانایی یک فرد در دروغ گویی معیاری برای «زرنگی» او شده است و فرهنگ «زرنگ بازی» سالیان درازی است که با تغذیه از این فاضلاب سمی سر برآورده و در جامعه ریشه دوانده است.
در این کتاب سم هریس دانشمند عصب شناس از دانشگاه کالیفورنیا به واکاوی دروغ می‌پردازد. اینکه دروغ چیست؟ آیا هر فریبی دروغ است؟ صداقت چیست؟ دروغ بزرگ و کوچک یعنی چه؟ دروغ مصلحت آمیز یعنی چه؟ تاثیر دروغ در اعتماد چیست؟ رابطه تحسین و دروغ چیست؟ راز و دروغ چگونه ممکن است با هم مرتبط شوند؟ در موارد افراطی و حاد تکلیف دروغ چه می‌شود؟ دروغگو چطور حساب دروغ های خود را نگه می‌دارد! فواید یک‌رویی چیست؟ تاثیر دروغ های بزرگ در جامعه چیست؟
اگر تصمیم بگیریم دیگر هرگز دروغ نگوییم در روابط مان چه تغییراتی به وجود می‌آید؟ کدام حقایق ناگهان در زندگی مان جلوی چشم ظاهر می‌شوند؟ بعد از آن چه جور آدمی می‌شویم؟ و چقدر بر اطرافیانمان تاثیر می‌گذاریم؟ به گمانم تلاش برای یافتن پاسخ این پرسشها به زحمتش می‌ارزد.
اما کتاب دوم در مورد اراده‌ی آزاد است:
آیا اراده‌ی آزاد وجود دارد؟ آگاهی و ناخودآگاه چیست؟ آیا اراده از آگاهی برمی‌خیزد یا اینکه در دل ناخودآگاه جای دارد؟ آنچه در کودکی گذشته است چه تاثیری بر اراده فرد در آینده دارد؟ آیا با اسکن وضعیت نورون های مغز می‌شود اراده فرد را قبل از آنکه خود فرد از آن آگاه شود تشخیص داد؟ و پرسشهای جالب دیگری که سم هریس از دیدگاه دانش عصب شناسی نوین سعی در واکاوی آنها دارد و خواندن آن تاثیر به سزایی در خودشناسی خودمان خواهد داشت.
