آشنایی با آدا لاویس اولین برنامه نویس زن جهان

در صورتی که فردی علاقمند به ورود به دنیای برنامه نویسی باشد، مسلما آشنایی با برنامه نویسان به نام دنیا نه تنها برایش جذاب خواهد بود، بلکه می تواند راهنمای وی در زمینه ی اصول برنامه نویسی باشد. به همین منظور، در این فصل قصد داریم دانشجویان را با برخی از معروف ترین برنامه نویسان دنیا آشنا کنیم.

آدا لاولیس به عنوان اولین برنامه نویس تاریخ و پیشگام در رایانش مدرن و از آن مهم تر، اولین برنامه نویس زن جهان شناخته می شود. او در تاریخ 10 دسامبر سال 1815 میلادی در بریتانیا به دنیا آمد و در سن 17 سالگی با «ماشین تحلیلی» چارلز ببیج آشنا شد و در نهایت در سال 1842 با مفهومی که امروزه آن را برنامه نویسی کامپیوتری می نامیم، درگیر شد. جالب است بدانید که آدا یک نابغه ی ریاضی بود و این ویژگی را از مادرش به ارث برده بود. چارلز ببیج به او لقب “جادوگر اعداد” را داده بود. آدا فرزند شاعر معروف انگلیسی، لرد بایرن بود. او توانایی در علوم فلسفی را از پدر و ریاضیات را از مادر به ارث برده بود. لاولیس شیوه ی تفکر خود را “علوم شاعرانه” نامیده بود که از طریق آن مفاهیم ریاضی را با استعاره و تشبیهات، تشریح می کرد.

آدا لاولیس در سن 12 سالگی پرواز پرندگان را مورد بررسی قرار داده بود و توانسته بود موادی را بررسی کند که می توانستند به عنوان بال های مصنوعی به کار گرفته شوند. او در سن 13 سالگی شروع به نوشتن نتایج تحیقاتش درباره ی پرواز کرد و آن را Flyology که معنی تحت الفظی آن «پرواز شناسی» می شود نامید. اما مادرش مانع کار او شد چرا که موجب شده بود آدا از خواندن درس هایش غفلت کند. البته با توجه به نبوغی که داشت، اگر به تحقیقاتش در این زمینه ادامه می داد، می توانست برادران رایت را پشت سر بگذارد.

آدا لاولیس یادداشت ها و مطالعات پیچیده ی چارلز ببیج درباره ی ماشین تحلیلی را از فرانسه به انگلیسی ترجمه کرد و این مفهوم را تشریح کرد. او نه تنها این یادداشت ها را ترجمه کرد بلکه برداشت و ایده های مبتکرانه ی شخصی خود را درباره ی انجام محاسبات از طریق ماشین ها به آن ها اضافه کرد. این یادداشت ها امروزه به عنوان اولین الگوریتم دنیا شناخته می شوند (لازم به ذکر است که واژه ی Algorithm نیز از روی واژه ی عربی الخوارزمی که برگرفته از نام دانشمند بزرگ ایرانی -خوارزمی- است، گرفته شده است.) او درباره ی پتانسیل های ماشین های تحلیلی اطمینان کامل داشت و همواره تحسین شان می کرد. حتی ساز و کار ماشین ها را برای کسانی که هیچ پیش زمینه ای در ریاضیات نداشتند، به نحوی قابل فهمی تشریح می کرد. آدا الگوریتمی نوشته بود که به کمک آن ماشین ها می توانستند اعداد برنولی را محاسبه کنند. این یک موفقیت بزرگ در زمینه ی پردازش مقدماتی بود گرچه این برنامه هیچ وقت تست نشد چرا که ببیج نتوانست ماشینش را تکمیل کند.

این ریاضیدان برجسته و حامی ماشین های تحلیلی، درباره ی توانایی ماشین ها در آغاز کردن هر چیز نگران بود. او معتقد بود که ماشین های تحلیلی می توانند تجزیه و تحلیل ها را دنبال کنند ولی توانایی پیش افتادن از حقایق را ندارند و مسئولیت آن ها مشارکت با ما در واقعیت بخشیدن به آن چیزی است که پیش از این با آن آشنا بوده ایم. با این حال، او مفهمومی به عظمت هوش مصنوعی را پیش بینی کرده بود اما احتمال وقوع آن را رد می کرد!

آدا لاولیس در عنفوان جوانی یعنی زمانی که 36 ساله بود بر اثر سرطان رحم، درگذشت و در کنار پدر مشهورش -لرد بایرون- به خاک سپرده شد.