برترین‌ها – محمد کاملان: بشر از ابتدا تاکنون چشم به آسمان داشته تا پرده از اسرار سپهر گردون بردارد. به‌رغم اینکه راز‌های بی‌شماری از کائنات برملا شده، اما هنوز نمی‌دانیم در کره‌های دیگر زندگی وجود دارد یا خیر. این شرایط باعث شده تا چراغ گمانه‌زنی درباره وجود بیگانگان همیشه روشن باشد. با این حال هم اکنون که فضاپیما‌های زمینی‌ها در کره‌های دیگر به‌دنبال موجودات بیگانه می‌گردد، چه بسا آدم‌فضایی‌ها هم دنبال ما بگردند و زمین را زیر نظر گرفته باشند. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم آیا آدم‌فضایی‌ها زمین ما را زیر نظر دارند؟
زمین از نظر بیگانگان
حتماً به یاد دارید که چند وقت پیش پنتاگون و دفتر اطلاعات ملی آمریکا گزارش پرسروصدایی برای یک پدیده ناشناس هوایی منتشر کرد. این پدیده که در جوامع هوا فضا با نام یو. ای. پی (UAP)، شناخته می‌شود، نظر طرفداران وجود بیگانه‌ها در فضا را کاملاً به خود جلب کرده بود. در گزارش انتشاریافته اشاره چندانی به پدیده‌های فرازمینی نشده بود، اما باعث شد یک بار دیگر صحبت زیر نظر گرفتن زمین توسط بیگانه‌ها سر زبان‌ها بیفتد.
طرفداران نجوم به‌خوبی می‌دانند که دنیای ما حتی از سیاره‌های بیرون از منظومه شمسی هم دیده می‌شود. در ۵ هزار سال گذشته، دقیقاً ۱۷۱۵ ستاره در موقعیت کهکشانی مناسبی برای رصدکردن کره زمین قرار گرفته‌اند. انتظار می‌رود ۳۱۹ ستاره دیگر هم در ۵ هزار سال آینده به تعداد این ستاره‌ها افزوده شود. این‌گونه که پیداست، از میان تمامی این ستاره‌ها، ۷ ستاره بسیار دور، مدار و سیاره‌های خاص خودشان را دارند. در این اجرام آسمانی احتمال حیات نیز برآورد می‌شود.
اینجاست که به جای پرسش اینکه از دنیا‌های دیگر چه اطلاعاتی می‌توانیم دریافت کنیم؟ و کدام دنیا‌های دیگر را می‌توانیم پیدا کنیم؟ به این پرسش فکر کنیم که آیا حیات احتمالی در سیاره‌های دیگر نیز ممکن است زمین ما را زیر نظر داشته باشد؟ چه تعداد از ساکنان این اجرام آسمانی احتمالاً زمین را رصد می‌کنند؟ چه مدت است که فضایی‌ها ما را پیدا کرده‌اند؟
تلاش‌های فضانوردان برای مشخص‌کردن رصد زمین توسط فضایی‌ها
لیزا کالتِنِگِر (Lisa Kaltenegger)، ستاره‌شناسی که در دانشگاه کورنل (Cornell University)، مشغول به کار است، ایده جدیدی برای پاسخ به این پرسش‌ه مطرح کرده. این ستاره‌شناس نقشه‌ای از ستاره‌های نزدیک به زمین را که احتمال می‌رود سیاره ما را در گذشته دیده باشند، آماده کرده است. در این نقشه ستاره‌های نزدیکی که ممکن است در آینده زمین را ببینند نیز در نظر گرفته شده.
این اطلاعات در سال ۲۰۱۳، طی عملیات گایا (Gaia Mission)، توسط آژانس فضایی اروپا جمع آوری شده بود. این پروژه با هدف رصد و آماربرداریِ بیشتر از میلیارد‌ها ستاره در سراسر کهکشان راه‌شیری انجام شد. لیزا کالتنگر و همکارش نمایی ۱۰ هزارساله در بازه زمانی ۵ هزار سال قبل و ۵ هزار سال بعد را آماده کردند. از آنجایی که عمر زمین چیزی حدود ۴.۵۵ میلیارد سال تخمین زده می‌شود، این آمار محافظه‌کارانه به حساب می‌آید.
از طرف دیگر این نکته را نیز باید در نظر داشت که تمامی چیز‌هایی که در فضا وجود دارد، دائم در حال حرکت است. به همین دلیل نمی‌توان نقشه‌ای ثابت از اجرام آسمانی در بازه‌های زمانی بسیار طولانی مدت فراهم کرد. این اطلاعات از ستاره‌هایی با فاصله ۳۰۰ سال نوری دورتر از خورشید در منظومه شمسی جمع‌آوری شده است. به لحاظ نجومی، چنین فاصله‌ای چندان دور نیست و تمامی این ستاره‌ها به نوعی همسایه‌های زمین شناخته می‌شوند.
با اطلاعات جمع‌آوری شده در عملیات گایا، نقشه‌ای مجازی با ابعادی بسیار وسیع فراهم شد. به لطف این نقشه، دانشمندان به راحتی قادر به تشخیص زمان و زاویه ورود ستاره‌های همسایه به محدوده زمین هستند. ما زمینی‌ها با همین روش در طول سالیان دراز، الگوی مشخصی از سوسوزدن ستاره‌ها و مسیر حرکت آن‌ها بدست آورده‌ایم. به همین دلیل چه بسا فضایی‌ها هم با چنین روشی زمین را زیر نظر باشند.
رویکرد‌های متفاوت به زیرنظر گرفتن زمین بوسیله بیگانگان
جالب است بدانید تلاش لیزا کالتِنِگِر، اولین سعی برای جمع‌آوری اطلاعات اجرام آسمانی که ممکن است زمین را زیر نظر داشته باشند، نیست. جا دارد در این مطلب نگاهی به نتایج تحقیقات فضایی در سال ۲۰۱۶ بیندازیم. در این تحقیقات دانشمندی با نام رِنه هِلِر (René Heller) و همکارش، از مرکز فیزیک نجومی آلمان، اطلاعات ۸۲ ستاره‌ای که زوایه‌ای مناسب برای رصد زمین دارند را جمع‌آوری کرد. به گفته هِلر، بعضی از این ستاره‌ها ممکن است اقبالی برای مشاهد حرکت زمین به دور خورشید داشته باشند.
بیگانه‌هایی که ممکن است زمین ما را دیده باشند.
نگاه به زمین و رصد منظومه‌شمسی از دید دیگر ستاره‌ها، نمایی دیگر برای تحقیقات فضایی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد. در میان اطلاعات تمامی ستاره‌هایی که احتمال حیات در سیاره‌های آن‌ها وجود دارد، ۷ سیاره از شانس بیشتری برای زندگی بیگانگان برخوردار هستند. این ستاره‌ها، سیاره‌هایی با سطحی صخره‌ای دارند و ممکن است در آن‌ها آب هم پیدا شود. یکی از این دنیاها، راس ۱۲۸ (Ross ۱۲۸)، نامیده می‌شود. این سیاره حدود ۲ هزار سال است که در محدوده رصد زمین واقع شده. با این حساب اگر بیگانه‌ای در آن زندگی کند، زمین ما را در بین سده ۱۰ قبل از میلاد و سده ۱۰ بعد از میلاد دیده است. چه بسا که در این بازه‌زمانی، پادشاهی اسکندر کبیر، سقوط روم و رونق تمدن مایا‌ها را زیر نظر گرفته باشد.
در این بین ستاره‌ای با نام تِراپیست‌وان (Trappist۱)، هم با حدود ۸ سیاره با ابعاد تقریبی زمین وجود دارد که از شرایط مناسبی برای رصد زمین برخوردار است. ممکن است از تعداد ۸ سیاره، در ۴ تای آن‌ها حیات وجود داشته باشد. این ستاره و دنیا‌های احتمالی که دور آن می‌چرخد، حدود ۱۶۰۰ سال دیگر در بهترین مکان برای رصد زمین قرار می‌گیرد.
چه بسا در این سیاره‌ها، حیات هوشمندی با فناوری‌های بسیار پیشرفته وجود داشته باشد. برخی از ستاره‌شناسان، سیاره‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم را در فهرست اول مکان‌هایی می‌دانند که ممکن است آدم‌های فضایی در آن‌ها زمین را زیر نظر گرفته باشند.
آماده‌باش برای استقبال از فضایی‌ها
برای شما گفتیم که ستاره‌ای با نام تراپیست‌وان و سیاره‌هایی که در مدارش می‌چرخد، تا ۱۶۰۰ سال آینده در بهترین وضعیت برای رصد زمین قرار می‌گیرد. با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت ۱۶۰۰ سال آینده می‌شود سده ۳۷ میلادی. به همین دلیل با فناوری سده ۲۱ میلادی چگونه می‌توانیم برای رویارویی احتمال با فضایی‌ها آماده شویم؟
با توجه به دستاورد‌های فضایی و آینده‌ای که برای زمین پیش‌بینی می‌شود، چه بسا که در ۱۶۰۰ سال آینده، بشری که اکنون می‌شناسیم در زمین ساکن نباشد. امکان نصب نشانه عظیم فضایی که در مدار خورشید بچرخد وجود دارد. سایه این نشانه در نوری که از خورشید پراکنده می‌شود به همراه سایه زمین در فضا قابل مشاهده خواهد بود. با رویکرد‌هایی از این دست حتی اگر بشر در آینده‌ای دور زمین را به مقصد دیگر سیاره‌ها ترک کرد، نشانه‌ای برای بیگانگان باقی می‌ماند. این نشانه حتی اگر زمین کاملاً از بین برود، پیامی از حضور انسان‌ها در سیاره زمین را به فضایی‌ها منتقل می‌کند.
در این بین دانشمندان امیدوار هستند نقشه‌های فضایی شبیه به چیزی که در عملیات گایا فراهم شد، دیدگاه گسترده‌تری پیش روی ستاره‌شناسان قرار دهد. با این حساب چه بسا که در آینده دنیا‌های بیشتری را با احتمال رصد زمین پیدا کنیم. وضعیت زمین در حال حاضر همانند اتاقی است که تمامی پنجره‌های آن در زوایای مختلف باز است. به همین دلیل اگر بیگانه‌ای هوشمند در فضا وجود داشته باشد، می‌تواند زمین ما و زندگی مردمان داخل آن را زیر نظر بگیرد.
